افت فشار خون، سبکی
سر، سنکوپ
فشار خون پایین معمولاً به فشار < 90/60 اطلاق می شود.
فشارخون پایین در صورتیکه مزمن و همیشگی باشد و با علایم جدی همراه نباشد، معمولا بی خطرو حتی در درازمدت مفید است.
اما اگر افت فشار، شدید، حاد و یا همراه با علایم باشد، ممکن است که خطرناک بوده و فرد باید فورا به پزشک مراجعه کند.
در صورتیکه افت فشار خون حاد و شدید باشد، ممکن است که منجر به بیهوشی ناگهانی شود.
مزایای فشارخون پایین
افرادی که به صورت مزمن، فشارخون پایینتری دارند، خطر بروز بیماریهای قلبی، عروقی، مغزی، کلیوی و چشمی در آینده بسیار کمتر است.
ورزشکاران اکثرا فشارخون پایین تری دارند.
علایم
گیجی، سبکی سر، افت هوشیاری، تاری دید، تعریق سرد، رنگ پریدگی، تپش قلب، تهوع و اختلال تمرکز
علل فشارخون پایین جدی
کم آبی
خونریزی
عفونت خونی
بیماری های غددی مثل کم کاری تیروئید، دیابت، آدیسون، کمبود ویتامین B12
برخی داروها قلبی، روانپزشکی و ..
> متخصص فشار خون در تهران – دکتر مریم طهماسبی <
درمان فوری و خانگی فشارخون پایین
در صورت بروز علایم افت فشار خون، فرد باید فورا از مکان های پرخطر مثل ارتفاع دور شود، بلافاصله دراز بکشد و پاهای خود را کمی بلند کند.
مصرف قند برخلاف تصور، باعث افزایش فشار نمی شود، مگراینکه فرد افت قند همزمان نیز داشته باشد.
درصورتیکه با این مانور، وضعیت فرد به حالت نرملال برنگردد، باید فورا با اورژانس تماس گرفته شود.
افت فشار خون وضعیتی
در حالت طبیعی پس از ایستادن، یک سری مکانیسم های عصبی فعال شده و فشارخون فرد را در حد نرمال نگه می دارد.
اما گاهی فرد به دنبال ایستادن، دچار افت فشار خون، سرگیجه، سبکی سر و گاها بیهوشی می شود.
علل افت فشار وضعیتی
- کم آبی بدن
- بستری و بی حرکتی طولانی
- برخی داروها
- بیماری های عصبی سیستم اتونوم
- دیابت و کمبود ویتامین B12 به علل درگیری سیستم عصبی اتونوم
بیهوشی و سنکوپ
سنکوپ به معنی بیهوشی ناگهانی و گذرای فرد است.
در سنکوپ، فرد کاملا ناگهانی و بدون علایم قبلی هوشیاری خود را از دست می دهد و زمین می خورد و سپس بلافاصله یا به فاصله اندکی مجددا هوشیاری خود را به طور خودبخود به دست می آورد.
البته گاهی قبل از بروز سنکوپ، فرد علایمی مثل ضعف، سبکی سر، تعریق و یا تپش قلب را احساس میکند.
علل
علت سنکوپ در اکثر مواقع افت گذرا و ناگهانی فشار خون است.
افت فشارخون، منجر به کاهش خونرسانی به مغز شده و درنهایت باعث بیهوشی می شود.
این حالت معمولا خوش خیم و بی خطر یا کم خطر است و منجر به مرگ نمی شود.
به این نوع سنکوپ سنکوپ وازوواگال یا عصبی می گویند.
در این نوع سنکوپ، فرد به دنبال ترس، خستگی، ایستادن طولانی، بی خوابی و .. دچار افت ناگهانی فشار و بیهوشی می شود.
تشخیص این موارد بر اساس شرح حال بیمار و معاینه و تست تیلت است.
اما گاهی علل جدی تری باعث افت فشارخون و سنکوپ می شوند که حتی ممکن است منجر به آسیب جدی به فرد یا مرگ فرد شوند.
هنر پزشک در افتراق بین این دو وضعیت خوش خیم و خطرناک است.
سنکوپ در صورتیکه در سن بالا، در حضور گرفتگی عروق قلب، نارسایی قلبی، بیماری های دریچه ای قلب، بیماری های ژنتیکی و یا مادرزادی قلب رخ دهد، خطر بیشتری برای بیمار دارد و باید جدی تر گرفته شود.
علل قلبی و خطرناک افت فشارخون و بیهوشی
برخی بیماری های شناخته شده ژنتیکی قلبی می توانند منجر به آریتمی های خطرناک و مرگ شوند. برخی از این بیماری ها عبارتند از:
کاردیومیوپاتی هایپرتروفیک
کاردیومیوپاتی هایپرتروفیک یک بیماری ژنتیکی است.
تظاهرات این بیماری اغلب در بزرگسالی ظاهر می شود. در این بیماری، دیواره بطن چپ قلب بطور غیرقرینه ضخیم می شود و گاهی مسیر خروجی بطن چپ را می بندد.
در این بیماری، گاهی به دلیل آریتمی بطنی جدی و یا به دلیل بسته شدن مسیر خروجی جریان خون از قلب، فرد دچار افت فشارخون و بیهوشی می شود.
اگر این موارد تشخیص و درمان نشود، ممکن است که خطر مرگ بویژه در جوانی داشته باشد.
> متخصص فشار خون در تهران – دکتر مریم طهماسبی <
سندرم بروگادا
سندرم بروگادا یک بیماری ژنتیکی قلبی است.
در این بیماری، تغییراتی در نوار قلب فرد دیده می شود و علت افت فشارخون و بیهوشی، آریتمی های خطرناک قلبی است. این بیماری نیز می تواند خطر مرگ در جوانی و میانسالی به همراه داشته باشد.
سندرم QT طولانی
سندرم QT طولانی، یک بیماری ژنتیکی است.
در این بیماری، تغییراتی در نوار قلب دارد و ممکن است که فرد دچار آریتمی های خطرناک، افت فشارخون و بیهوشی شود.
این بیماری نیز می تواند فرد را با خطر مرگ در جوانی مواجه کند.
تشخیص علت سنکوپ
گاهی برای تشخیص علت بیهوشی عصبی، از تست تیلت استفاده می شود.
تست تیلت توسط پزشک فوق تخصص الکتروفیزیولوژی و تحت نظارت و مانیتور دقیق علایم حیاتی انجام می شود.
در این تست، بیمار روی تخت دراز می کشد و به تخت بسته می شود. سپس تخت تحت زاویه حدود ۷۰ درجه قرار می گیرد. بیمار ۲۰ دقیقه در این وضعیت نگه داشته می شود و طی این مدت دایما ضربان قلب و فشار خون بیمار اندازه گیری می شود و وضعیت هوشیاری بیمار مرتبا بررسی می شود.
در صورتیکه بیمار دچار افت هوشیاری به همرا افت ضربان قلب یا افت فشار شود، تشخیص سنکوپ عصبی تآیید می شود.
سایر روشهای تشخیصی عبارتند از نوار قلب، اکوکاردیوگرافی، هولتر ریتم و فشارخون، تست ورزش، EPS و..
درمان
درمان بسته به عامل ایجاد کننده فرق دارد.
درمـان در سنکوپ وازوواگال یا عصبی که از شایعترین علل سنکوپ است، معمولا حمایتی است و فرد بیمار باید مایعات و مقدار کمی بیشتر نمک مصرف کند، ورزش مرتب هوازی انجام دهد، در صورت داشتن اضطراب به روانپزشک مراجعه کند و در صورت بروز علایمی مثل سبکی سر، تاری دید، تهوع، تعریق و .. بلافاصله نشسته یا دراز بکشد.
دوز داروهایی که باعث افت فشار می شوند باید مجددا تنظیم شوند.
در صورت داشتن بیماری های جدی، بر حسب نوع بیماری، درمان مناسب انجام شود.
گاهی گذاشتن باطری قلبی ضرورت پیدا می کند.