علل زخم های اندام تحتانی
زخم های اندام در اثر آسیب پوست اتفاق میافتد. آسیب میتواند به بافت زیر جلدی و گاهی حتی عضله و استخوان نیز انتشار پیدا کند. زخمهای اندام تحتانی عمدتاً سه دسته هستند : زخمهای دیابتی یا نوروپاتیک، زخم های وریدی، زخم های شریانی.
زخم دیابتی :
زخم دیابتی در اثر عوامل مختلفی ایجاد میشود. این عوامل عبارتند از : نوروپاتی، فشار مکانیکال و اختلال خونرسانی. البته علت اصلی زخم های دیابتی نوروپاتی است. نوروپاتی به معنی آسیب اعصاب محیطی در اثر قند بالا به مدت طولانی است. نوروپاتی دیابتی باعث کاهش احساس درد میشود. بنابراین هر گونه آسیب به پا حس نمی شود و درنتیجه اندام تروماتیزه شده و زخم ایجاد می شود. از آنجا که به دلایل مختلف منجمله کاهش خونرسانی به اندام در اثر انسداد عروق، پدیده بهبود زخم در دیابت مختل است، زخم به سختی بهبود می یابد و بنابراین مهمترین کار، پیشگیری از ایجاد زخم است. در دیابت به علت نوروپاتی، اختلال تعریق نیز وجود دارد و بنابراین اندام خشک و پوست خشک و شکننده شده و مستعد ایجاد زخم می شود.
زخم های دیابتی معمولاً در محل های فشار مثل کف پا، زیر شصت پا یا متاتارس اول ایجاد میشوند. گاهی بیمار در محل زخم، احساس سوزش و مور مور می کند، اما به دلیل درگیری عصب معمولاً حس درد مختل است و بیمار درد زیادی ندارد. گاهی یک لایه روی زخم را می پوشاند. زخم های دیابتی گاهی عفونی شده و همراه با قرمزی، تورم، بوی بد، ترشحات چرکی می باشد و گاهی بیمار دچار عفونت خونی یا سپسیس شده و دچار تب و لرز و کاهش سطح هوشیاری میشود.
زخم های وریدی :
زخم های وریدی در اثر نارسایی وریدی و واریس و به دنبال افزایش فشار در سیستم وریدی اتفاق می افتند. در افراد مبتلا به نارسایی وریدی و واریس ناشی از آسیب دریچه های لانه کبوتری، جریان خون در ورید به سمت قلب مختل شده و خون در وریدها تجمع پیدا کرده و باعث افزایش فشار در سیستم وریدی میشود. این افزایش فشار باعث تورم و اختلال بیشتر جریان خون به اندام میشود و اندام را مستعد ایجاد زخم می کند.
زخم های وریدی معمولاً در قوزک داخلی پا رخ میدهند.
زخم معمولا کم عمق است و کنارههای زخم عموما نامنظم است. علاوه بر زخم، پای بیمار معمولامتورم، دردناک و سنگین است. رنگ پا تغییر کرده و به سمت آبی تیره و سیاه متمایل می شود. گاهی در اثر نارسایی مزمن وریدی، پوست پا محکم و ضخیم شده و حالت چرمی شکل پیدا میکند.
زخم های شریانی :
گاهی شریان های اندام ها به دنبال آترواسکلروز، دچار انسداد و تنگی می شود. زمانیکه در اثر انسداد شریان، اختلال خونرسانی رخ می دهد، اندام مستعد ایجاد زخم می شود. زخم های شریانی معمولا به شدت دردناک هستند. علاوه بر زخم، تغییرات پوستی رخ می دهد. پوست صیقلی و شفاف شده و موهای اندام ریزش پیدا میکند. ناخن این افراد نیز معمولاً ضخیم و شکننده می شود.
زخم های شریانی معمولاً پایه خشک و تیره دارند و حاشیه کاملا مشخص و همانند پانچ دارند. زخم اکثرا در قسمت خارجی پا ایجاد می شود. مکانهای شایع زخم عبارتند از : سمت خارجی پا، نوک انگشتان پا، پشت پاشنه پا، قسمت داخلی سر متاتارس اول و قسمت خارجی متاتارس پنجم.