سرطان پروستات
پروستات یک غده کوچک در مردان است که درست زیر مثانه قرار گرفته است. سرطان پروستـات یکی از شایع ترین سرطان ها در مردان است. در بسیاری از موارد سرطان های پروستات به آرامی رشد میکنند و در نهایت محدود به غده پروستات می مانند. اما گاهی باعث ایجاد علایم می شوند. گاهی سلولهای سرطانی به سرعت پیشرفت کرده و در سایر اعضای بدن پخش میشوند و باعث ایجاد علائمی شدید میشوند.
زمانی که سرطان پروستـات زود تشخیص داده شود، درحالیکه هنوز به غده پروستات محدود باشد، امکان درمان کامل بیماری وجود دارد و پیشآگهی بیماری بسیار عالی است.
سرطان پروستات معمولا در مراحل اولیه هیچ علامتی ندارد، اما در موارد پیشرفته تر، علائم زیر ایجاد می شود :
مشکل در ادرار، کاهش قدرت جریان ادرار، خون در ادرار، درد استخوانی، کاهش وزن و اختلال نعوظ
علت سرطان پروستات
علت دقیق سرطان پروستات مشخص نیست. در سرطان، سلولهای طبیعی غده پروستـات دچار تغییرات ژنتیکی می شوند و به تدریج شکل سلولها غیرطبیعی میشود. این سلولها سریعاً رشد کرده و تقسیم میشوند. تجمع این سلولهای غیرطبیعی، باعث ایجاد تومور میشود که میتواند غده پروستـات را درگیر کرده و به بافتهای اطراف و یا حتی اعضا دوردست گسترش پیدا کند.
فاکتورهای خطر سرطان پروستات
افزایش سن : با افزایش سن، ریسک بیماری سرطان پروستـات بالا میرود. بیماری معمولاً بعد از ۵۰ سالگی رخ میدهد.
نژاد : سیاه پوستان ریسک بالاتری برای بروز سرطان پروستات دارند.
سابقه خانوادگی : در صورتی که اعضای درجه اول فردی دچار سرطان پروستـات شده باشند، این فرد ریسک بیشتری برای ابتلا به سرطان پروستات دارد. همچنین وجود برخی ژنها، فرد را مستعد ابتلا به سرطان پروستـات می کند. هنین ژن، زنان خانواده را مستعد ابتلا به سرطان سینه می کند.
چاقی : افراد چاق، ریسک بیشتری برای ابتلا به سرطان پروستـات دارند. همچنین در افراد چاق معمولاً سرطان تهاجمی تر است و ریسک عود آن بعد از درمان بیشتر خواهد بود.
عوارض سرطان پروستـات
سرطان پروستات می تواند بافتهای نزدیک مثل مثانه را درگیر کند و یا سلولهای سرطانی می توانند از طریق جریان خون و یا سیستم لنفاتیک به سایر ارگانها مثل استخوان ها گسترش پیدا کنند.
درد و شکستگی استخوان : سرطان درصورتیکه استخوان را درگیر کند، می تواند باعث درد و شکستگی استخوان شود.
بی اختیاری ادرار : هم خود سرطان و هم روش های درمانی آن می توانند باعث عارضه بیاختیاری ادراری شوند.
اختلال نعوظ : این عارضه همانند بی اختیاری ادراری، ممکن است که در اثر خود بیماری و یا درمان های آن مثل جراحی، رادیوتراپی و یا هورمون تراپی ایجاد شود.
جلوگیری از سرطان پروستات :
برای جلوگیری از سرطان پروستات، روش زندگی سالم مثل تغذیه سالم، فعالیت فیزیکی کافی، کاهش وزن و ترک دخانیات لازم است.
تغذیه سالم : تغذیه سالم و مناسب، حاوی مقادیر زیاد میوه و سبزیجات است. این نوع مواد غذایی، شامل ویتامینها و سایر مواد مغذی حافظ سلامتی هستند.
ورزش : ورزش وضعیت کلی سلامت را بهبود می دهد و بطور کلی ریسک بروز انواع سرطان را کم می کند. همچنین ورزش با کاهش وزن می تواند از بردز سرطان جلوگیری کند.
حفظ وزن مناسب : با رژیم غذایی مناسب و ورزش می توان به وزن مناسب رسید. همانطور که می دانیم، چاقی از فاکتورهای خطر انواع سرطان ها می باشد.
در صورتی که فرد به هر دلیلی ریسک بالای بروز سرطان پروستات دارد، باید حتماً با پزشک خود مشورت کند.
تشخیص سرطان پروستات :
به انجام تست افراد بی علامت جهت تشخیص زودهنگام سرطان، غربالگری یا اسکرینینگ می گویند. اغلب متخصصین اسکرینینگ را در مردان بالای ۵۰ سال توصیه میکنند. در صورتی که فرد ریسک بالاتری دارد، مثلا سابقه خانوادگی سرطان پروستـات یا سینه دارد، باید غربالگری را از سنین پایینتر شروع کند.
معاینه : بررسی و معاینه غده پروستـات از راه مقعد و بررسی بافت و قوام و سایز پروستات، به تشخیص زودهنگام سرطان کمک می کند.
تست خونی : در این روش، نمونه خونی از بیمار گرفته میشود و سطح پی اس ای اندازه گیری می شود. این ماده بصورت طبیعی توسط پروستات تولید میشود و در خون آزاد می شود. مقادیر اندک آن در خون طبیعی است. در صورتی که این ماده افزایش غیرطبیعی پیدا کند، عللی مثل عفونت پروستـات، التهاب پروستـات، بزرگی خوش خیم پروستات و یا سرطان پروستـات مطرح می شوند.
در بررسی از نظر سرطان پروستـات، در صورت ایجاد شک بالینی قوی، روش های دقیقتری باید به کار گرفته شوند مثل سونوگرافی از طریق شکم و مقعد. با سونوگرافی از طریق شکم و یا از طریق مقعد، میتوان سایز و شکل و خصوصیات کلی غده پروستـات را تعیین کرد.
در قدم بعدی می توان از توده یا غده پروستـات نمونه برداری کرد و سپس بافت حاصله را از نظر تایید یا رد سرطان، بررسی پاتولوژیک می شود.
ام آر آی روش بررسی دقیقتری است که غده پروستـات و بافتهای اطراف را بررسی می کند.
درمان سرطان پروستات :
درمان به عوامل مختلفی بستگی دارد و شامل روش های درمان دارویی، رادیوتراپی، کموتراپی، جراحی، هورمون تراپی، ایمونوتراپی و تارگت تراپی می باشد.