دیابت نوع ۱
دیابت نوع ۱
دیابت نوع ۱، یکی از شایع ترین بیماری های مزمن در کودکان است که به علت عدم تولید یا کاهش تولید انسولین می باشد. انسولین، هورمونی است که از غده پانکراس ترشح می‌شود و به داخل جریان خون رها می شود. سپس انسولین روی سلول‌های مختلف بدن اثر گذاشته و باعث تسهیل ورود و مصرف قند توسط سلول ها می شود. در دیابت نوع ۱، سلول های تولید کننده انسولین در پانکراس تخریب شده و انسولین یا تولید نمی شود و یا به مقادیر ناکافی تولید می شود.
علت دقیق دیابت نوع ۱، نامشخص است. این بیماری اغلب یک بیماری اتوایمیون است، یعنی سیستم ایمنی بدن به اشتباه، سلول‌های خودی بدن را به عنوان عامل خارجی شناسایی کرده و علیه آن عمل می‌کند و بدین ترتیب سلول های تولیدکننده انسولین در پانکراس، تخریب می شود.
علائم دیابت نوع ۱ :
شروع علائم معمولاً بطور ناگهانی است. علایم عبارتند از : احساس تشنگی، احساس گرسنگی، پرنوشی، پرخوری، پرادراری، شب ادراری، تعریق، کاهش وزن، تحریک پذیری، ضعف و…
فاکتورهای خطر دیـابت نوع ۱ :
سابقه خانوادگی دیابت نوع ۱، ژنتیک، جغرافیا محل تولد،ذ سن.
بروز انسولین در کودکان ۲ پیک مشخص سنی دارد : بین ۴ تا ۷ سالگی و ۱۰بین تا ۱۴ سالگی.
تشخیص دیابت نوع ۱ :
قند خون رندوم بیشتر از ۲۰۰ میلی گرم در دسی لیتر یا قند ناشتا بیشتر از ۱۲۶ میلی گرم در دسی لیتر.
قند خون بین ۱۰۰ تا ۱۲۵ میلی گرم در دسی لیتر پره دیابت می باشد.
درمان دیابت نوع ۱ :
دیابت نوع ۱، درمان قطعی ندارد و فرد باید مادام العمر انسولین مصرف کند.
هدف درمان :
هدف درمانی، کنترل قند در حدی است که HbA1c کمتر از ۷-۶.۵ حفظ شود. بهتر است که سطح قند خون، بلافاصله قبل از غذا بین ۸۰ تا ۱۳۰ میلی گرم در دسی لیتر و سطح قند ، هنگام خواب و شب‌هنگام ۸۰ تا ۱۴۰ میلی گرم در دسی لیتر باشد.
عوارض دیابت نوع ۱ :
نفروپاتی دیابتی :
دیابت در دراز مدت، باعث آسیب کلیه می شود. از اولین علامت های نفروپاتی، دفع پروتئین در ادرار یا آلبومینوری است. میزان بالای HbA1C، پیش بینی کننده قوی بروز این مسئله است. سیگار ریسک بروز آلبومینوری را بالا می‌برد. بررسی فرد بیمار از ۱۰ سالگی، زمانیکه ۵ سال از شروع بیماری گذشته باشد، باید انجام شود و این بررسی سالانه تکرار شود.
رتینوپاتی دیابتی :
دیابت باعث آسیب به شبکیه و عروق آن می شود. عوارض ایجاد شده در شبکیه عبارتند از : گشاد شدن عروق کوچک، نشت مویرگی، خونریزی شبکیه، افزایش عروق شبکیه و…
بررسی بیمار باید از ۱۱ سالگی، زمانیکه حداقل ۳ تا ۵ سال از شروع دیابت در کودکان گذشته باشد، شروع شود و هر دو سال تکرار شود.
فشارخون بالا :
افراد مبتلا به دیابت، معمولا فشارخون بالا نیز دارند. توصیه می شود که بیماران در هر ویزیت هر سه ماه، از نظر فشارخون بالا بررسی شوند.
نوروپاتی دیابتی :
اولین علائم نوروپاتی دیابتی، از دست رفتن حس در قسمت های دیستال اندام تحتانی است. علایم نوروپاتی عبارتند از : از دست رفان حس، اختلال موتور، درد، گزگز، اختلالات گوارشی و.
بررسی بیمار باید از ۱۰ سالگی زمانی که ۵ سال از شروع بیمار گذشته باشد، شروع شود و بطور سالانه انجام شود.
بیماری های قلبی عروقی :
ریسک بیماری های قلبی عروقی در افراد دیابتی بالاتر از افراد عادی است، بویژه اینکه این افراد ریسک فاکتورهای دیگر بیماری‌های قلبی عروقی مثل افزایش چربی خون، اضافه وزن، فشارخون بالا و غیره را نیز دارند.
بیماری قلبی عروقی، در مردان دیابتی، ۴ برابر افراد نرمال و در زنان دیابتی،۸ برابر افراد نرمال است. آترواسکلروز عروق قلب و مغز، سکته قلبی و مغزی و نارسایی قلبی در این افراد رخ می دهد.
افزایش چربی خون :
اولین آزمایش چربی خون، در سن ۲ سالگی توصیه می شود. سپس در صورتیکه آزمایشات نرمال باشد، تکرار آن در سن ۹ تا ۱۱ سالگی و سپس هر سه سال توصیه می‌شود. در صورتیکه چربی خون غیرطبیعی باشد، بررسی سالانه آن توصیه می‌شود.
در این بیماران، باید سطح LDL کمتر از ۱۰۰ و سطح HDL بیشتر از ۳۵ باشد و سطح تری گلیسیرید کمتر از ۱۵۰ باشد.
زمانیکه سطح LDL بیش از ۱۶۰ باشد و یا سطح LDL بیش از ۱۳۰ باشد و همزمان فاکتور خطر دیگری مثل چاقی، سابقه خانوادگی، فشارخون بالا و….وجود داشته باشد، باید درمان دارویی شروع شود.
عوارض پوستی :
پوست و دهان در این افراد مستعد عفونت های باکتریایی و قارچی است. خشکی دهان در این افراد شایع است.
هایپوگلایسمی یا افت قند :
هایپوگلایسمی یا افت قند از عوارض خطرناک بیماری دیابت نوع ۱ می باشد. این عارضه در اثر عوامل زیر ایجاد می شود : کاهش مصرف مواد قندی، افزایش فعالیت، تزریق انسولین بیش از حد نیاز، نارسایی کلیه جدید.
علائم هایپوگلیسمی عبارتند از : تعریق، لرزش، احساس گرسنگی، سبکی سر، تپش قلب، ضعف، سردرد، تاری دید، تحریک پذیری، تغییر رفتار، تشنج، کاهش هوشیاری، بیهوشی و گاهاً مرگ.
بیمار و اطرافیان بیمار باید علایم هایپوگلیسمی را بشناسند و نسبت به بروز آن حساس باشند.
کتواسیدوز دیابتی :
کتواسیدوز دیابتی از عوارض بسیار خطرناک و کشنده دیابت نوع ۱ می باشد. اگر قند خون خیلی بالا برود و کمبود انسولین در بدن وجود داشته باشد، کتواسیدوز دیابتی رخ می‌دهد. در این حالت بدن به جای استفاده از قند، از چربی استفاده می کندد و اسیدهای سمی در بدن تولید می شود.
علائم کتواسیدوز عبارتند از : تهوع، استفراغ، درد شکم، تغییر بوی تنفس، کاهش هوشیاری و…
در صورتیکه کتواسیدوز درمان نشود، می تواد منجر به مرگ شود.
علل کتواسیدوز عبارتند از : افزایش مصرف قند، عدم مصرف دارو، بیماری های حاد.
مشکلات استخوانی :
این افراد، کاهش سطح ویتامین Dدارند. برخی از این افراد، کلسیم نیز در ادرار دفع می کنند که با مصرف داروهای ACEI بهتر می‌شود. این افراد معمولاً کاهش تراکم استخوانی، کاهش گردش استخوانی و افزایش شکستگی‌های پاتولوژیک دارند.
دکتر مریم طهماسبی | بهترین متخصص فشار خون | بهترین متخصص واریس
