نقرس

نقرس

نقرس، یک بیماری مفصلی است که می تواند هر کسی را تحت تاثیر قرار دهد. خصوصیات آن عبارتند از حملات ناگهانی درد، تورم، قرمزی، التهاب و حساسیت مفاصل. درد شدید مفاصل بدن و اغلب مفصل اول انگشت پا یا مفصل شصت پا را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

حمله نقرس معمولاً بطور ناگهانی رخ می‌دهد و بیمار را در میان شب با احساس آتش گرفتن شصت پا بیدار می‌کند. مفصل مبتلا دردناک، گرم،متورم و به شدت حساس است و فرد حتی قادر به تحمل وزن یک کاغذ نیز نمی باشد.

علایم نقرس

علائم نقرس معمولا متناوب است و دوره های بهبودی و عود دارد. علائم و نشانه‌های نقرس اغلب به صورت ناگهانی و در هنگام شب رخ می‌دهند.

مهمترین علامت این بیماری عبارت است از درد شدید مفصل. بیماری اغلب مفصل بزرگ انگشت شست پا را درگیر می کند، اما  می‌تواند هر مفصل دیگری را نیز مبتلا کند.

سایر مفاصلی که به صورت شایع درگیر می‌شوند عبارتند از : مچ پا، زانوها، مچ دست، آرنج و انگشتان.

درد معمولاً در ۱۲-۴ ساعت اول، در شدیدترین حالت خود است.

اما درد به تدریج کاهش پیدا کرده و سپس بعد از برطرف شدن شدت درد، بیمار تا مدتی یک احساس ناراحتی ممتد را درمفصل خود خواهد داشت.

ممکن است که این احساس ناراحتی برای چند روز تا چند هفته باقی بماند.

حملات بعدی معمولا طولانی تر هستند و مفاصل بیشتری را درگیر می کنند.

مفصل درگیر معمولاً متورم، گرم، قرمز و حساس می شود. زمانی که نقرس پیشرفت کند، ممکن است که محدودیت حرکتی در مفاصل رخ دهد.

علت نقرس

زمانی که سطح اسید اوریک در خون بالا می رود، باعث ایجاد کریستالهای اسیداوریک شده و سپس کریستالهای اسید اوریک در مفاصل تجمع پیدا کند، باعث التهاب و درد شدید و ایجاد حمله نقرس می شود و درنهایت منجر به آسیب مفصل و محدودیت حرکتی می شود.

> متخصص فشار خون در تهران – نقرس – دکتر مریم طهماسبی <

بدن انسان به صورت طبیعی، از متابولیسم پورین ها، اسید اوریک تولید می کند.

این ماده به صورت طبیعی در بدن یافت می شود. برخی مواد غذایی خاص، حاوی مقادیر بیشتری از پورین هستند مثل :

گوشت قرمز، برخی غذاهای دریایی، مشروبات الکلی به ویژه آبجو و نوشیدنی‌های شیرین حاوی فروکتوز.

به صورت نرمال، اسید اوریک در بدن متابولیزه شده و از طریق کلیه ها در ادرار دفع می‌شود.

اما برخی افراد، بطور غیرطبیعی یا مقادیر بیشتری اسید اوریک تولید می کنند و یا کلیه های آنها توانایی کمتری برای دفع اسید اوریک دارند.

در این دو حالت، اسید اوریک در بدن تجمع پیدا کرده و باعث شکل گیری کریستال‌های اورات تیز و سوزنی شکل می شود.

این کریستال ها در مفاصل یا بافت های اطراف مفصل تجمع پیدا کرده و باعث التهاب و آسیب مفصل می شوند.

عوامل خطر ایجاد نقرس

رژیم غذایی خاص

مصرف رژیم غذایی حاوی مقادیر فراوان گوشت، غذاهای خاص دریایی، نوشیدنی های الکلی بویژه آبجو و یا نوشیدنی‌های شیرین حاوی فروکتوز بالا، سطح اسید اوریک را بالا برده و خطر ایجاد نقرس را افزایش می دهد.

چاقی

افرادی که اضافه وزن دارند، اسید اوریک بیشتری تولید کرده و کلیه های آنها قادر به دفع این میزان اسید اوریک تولید شده، نمی باشد و بنابراین ریسک بالاتری برای ابتلا به نقرس دارند.

برخی بیماری ها

برخی بیماری‌های خاص، ریسک ابتلا به نقرس را بالا می‌برند. این بیماری ها عبارتند از : فشارخون بالا، سندروم متابولیک، دیابت، بیماری قلبی و بیماری کلیوی.

داروهای خاص

برخی داروهای ضد فشارخون مثل دیورتیک های تیازیدی و همچنین آسپیرین می توانند میزان اسید اوریک را در خون بالا برده و باعث نقرس شوند.

همچنین داروهایی که در افراد با پیوند عضو، جهت جلوگیری از رد پیوند استفاده می شوند نیز از این دسته داروها هستند.

سابقه خانوادگی

اگر یک عضو خانواده مبتلا به نقرس باشد، ریسک بالاتری برای ابتلا به نقرس در سایر افراد خانواده وجود دارد.

سن و جنس

نقرس معمولاً مردها را مبتلا می کند، زیرا  خانم‌هبطور نرمال سطح اسید اوریک پایین تری دارند.

اما خانم ها بعد از یائسگی، سطح اسید اوریک بالاتری دارند و سطح اسید اوریک آنها تقریبا به سطح مردان می رسد.

مردها معمولا در سن پایین تر و بین ۵۰-۳۰ سالگی دچار نقرس می شوند. در حالیکه خانمها معمولا علائم و نشانه‌های نقرس را بعد از یائسگی تجربه می کنند.

جراحی یا ترومای اخیر

جراحی یا ترومای اخیر، ریسک بروز نقرس را بالاتر می برد.

عوارض نقرس

برخی بیماران ممکن است که هرگز علائم و نشانه‌های نقرس را مجدداً تجربه نکنند، درحالیکه برخی دیگ حملات مکرر و راجعه دارند.

داروها در جلوگیری از حملات نقرس در افرادی که حملات راجعه دارند، کمک کننده و پیشگیری کننده هستند.

اگر نقرس به درستی درمان نشود، می تواند باعث آسیب و تخریب مفصل شود و گاهی کریستالهای اسید اوریک زیر پوست رسوب کرده و باعث ایجاد تافی می شود.

این ضایعات ندول مانند، در نقاط مختلفی از بدن مثل دست‌ها، انگشتان پاها، آرنج ها و تاندون آشیل دیده می شوند. این ها ضایعات دردناک نیستند، اما طی حملات نقرس ممکن است که متورم و دردناک شوند.

گاهی کریستالهای اسید اوریک در مجاری ادراری افراد تجمع پیدا کرده و باعث ایجاد سنگ کلیه می شود.

تشخیص نقرس

مایع مفصلی

مایعی که از مفصل کشیده می شود، زیر میکروسکوپ بررسی می شود. کریستالهای اسید اوریکف زیر میکروسکوپ دیده می شوند.

تست خون

سطح اسید  اوریکو کراتینین خون را می توان اندازه گیری کرد.

گاهی نتایج گمراه کننده است، زیرا برخی از بیماران سطح اسید اوریک بالایی دارند، اما هیچگاه به نقرس مبتلا نمی شوند و برخی افراد با اینکه سطح اسید اوریک خیلی بالایی ندارند، دچار حملات نقرس می شوند.

درمان غیر دارویی و دارویی نقرس

درمان دارویی علاوه بر درمان حملات و کاهش عود حملات، به کاهش عوارض مثل سنگ کلیه نیز کمک می کند. طی دوره‌های بدون علامت، رژیم غذایی مناسب بسیار کمک کننده است.

مایعات فراوان : بیماران باید آب فراوان مصرف کنند و همچنین باید از نوشیدنی‌های شیرین و الکل اجتناب کنند.

مواد پروتئینی کم چرب

حفظ وزن مناسب : بیمار باید وزن خود را کم کند، اما باید از غذا نخوردن طولانی یا کاهش وزن سریع اجتناب شود، زیرا این اقدامات باعث افزایش سطح اسید اوریک خون می شود.

داروها : داروها، در درمان حملات حاد و برای جلوگیری از حملات در آینده کاربرد دارند. این داروها همچنین ریسک بروزعوارض نقرس در آینده را کاهش می دهند.

داروهای NSAID : این داروها معمولا با دوز بالا طی حملات نقرس استفاده می شوند و با دوز کمتر، برای جلوگیری از حملات بعدی، تجویز می‌شوند.

کلشی‌سین : کلشی‌سین، یک داروی برطرف کننده درد است که بسیار موثر است. البته عوارض این دارو نسبتا شایع هستند مثل : تهوع، استفراغ و اسهال بویژه در دوزهای بالا. گاهی دارو با دوز پایین بصورت مداوم تجویز می شود.

کورتیکواستروئیدها : داروهای خانواده کورتون مثل پردنیزولون که التهاب و درد را طی حمله حاد کنترل می‌کند. این داروها به صورت خوراکی و تزریقی تجویز می شوند. به دلیل عوارض بالا، این داروها تنها در بیمارانی استفاده می‌شوند که به سایر داروها پاسخ نداده یا دچار عوارض دارویی شده اند.

داروهای کاهنده تولید اسید بوریک مثل آلوپورینول : این دارو تولید اسید اوریک در بدن را کاهش داده و سطح خونی آن را کم می کند.

داروها ی دفع کننده اسیداوریک در ادرار : از عوارض این دسته دارویی می توان به سنگ کلیه اشاره کرد.

متخصص فشار خون در تهران – نقرس – دکتر مریم طهماسبی

دکتر مریم طهماسبی | instagram | بهترین متخصص واریس